Συνθετική Ψυχοθεραπεία Αθήνα
Τι είναι Συνθετική Ψυχοθεραπεία ?
Στη συνθετική ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση, προσφέρεται στους εκπαιδευόμενους ποικιλία προσεγγίσεων και στη συνέχεια, ενθαρρύνονται μέσα από τη θεωρία και την πρακτική εξάσκηση να συνάγουν στοιχεία από τις διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις και να δημιουργούν τη συνθετική μέθοδο. Δηλαδή «Ο θεραπευτής της συνθετικής προσέγγισης εκκινεί από την υπόθεση ότι τα ανθρώπινα όντα είναι περίπλοκα και μπορούν να γίνουν αντιληπτά σε διάφορα επίπεδα. Η συνθετική μέθοδος δεν συνιστά ένα ακόμη μοντέλο ψυχοθεραπείας, αλλά περισσότερο την επιλογή του εκάστοτε θεραπευτή για την προσέγγιση που θεωρεί ότι ταιριάζει καλύτερα σ’ αυτόν και στον πελάτη του». (O’Brien & Houston, 2000, σ.82). Στόχος, από τη σύνθεση διαφορετικών προσεγγίσεων, είναι η μεγιστοποίηση και ανάπτυξη των πλεονεκτημάτων τους καθώς και η ελαχιστοποίηση και αποδυνάμωση των περιορισμών τους.
Συνήθως μία συνθετική θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει τα τρία κύρια ψυχοθεραπευτικά μοντέλα: Α) ψυχοδυναμικό, Β) ανθρωπιστικό – υπαρξιακό και Γ) συμπεριφοριστικό – γνωσιακό.
Η προσέγγιση που βοηθάει σε πιο λειτουργική και αυθεντική σύνθεση των ανωτέρω μοντέλων, είναι η ψυχοσύνθεση, η προσέγγιση που εμπνεύστηκε και ανέπτυξε ο Assagioli. O Assagioli επεδίωξε να βοηθήσει τον άνθρωπο να ασχοληθεί με τη διαδικασία της κατανόησης και της σύνθεσης των πλευρών του εαυτού του, περιλαμβανομένης και της πνευματικής, με βασικό στόχο να ξυπνήσει μέσα του μια αίσθηση ολότητας.
Τέλος, αυτό που ολοκληρώνει και διαφοροποιεί συγχρόνως το θεραπευτικό μοντέλο για τον κάθε θεραπευτή, είναι η προσωπική του πορεία και οι εμπειρίες του. Όλες οι προσεγγίσεις είναι σημαντικές και είναι εκεί μέσα του. Κάθε φορά που κάτι νέο βιώνεται και έρχεται στο φως, είναι ένα άνοιγμα στο παλιό που αλλάζει και έτσι δημιουργείται ένα νέο gestalt, δηλαδή μια νέα θεραπευτική σύνθεση της προηγούμενης με σύνδεση στο εδώ – τώρα. Συνθετική Ψυχοθεραπεία Αθήνα.
Τι είναι η Θεραπεία Ψυχοσύνθεσης?
Ψυχοσύνθεση είναι μια συνολική θεώρηση της ανθρώπινης ανάπτυξης και βασίζεται στην ανακάλυψη και την έκφραση της ανώτερης πλευράς του εαυτού. Πρωτοπαρουσιάστηκε από τον ιταλό ψυχίατρο Assagioli το 1911 και σήμερα εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο. Μέσα σε περισσότερα από 70 χρόνια έρευνας και επαλήθευσης, η ψυχοσύνθεση εξελίχθηκε σε ενοποιημένη σύλληψη της ανθρώπινης ανάπτυξης και σε οργανωμένο σύστημα θεραπευτικών τεχνικών, που μπορούν να εφαρμοστούν στην ψυχοθεραπεία, την ιατρική και την προσωπική ανάπτυξη.
Θιασώτης αρχικά της ψυχανάλυσης ο Assagioli, διαπίστωσε πως η ψυχανάλυση δεν έδινε αρκετή προσοχή στις ανώτερες φάσεις της ανθρώπινης προσωπικότητας και πως για να αναπτυχθεί μια συνολική αντίληψη της ύπαρξης, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν και οι υπερβατικές διαστάσεις του εαυτού. Διαπίστωσε επίσης πως βαθιά μέσα στον κάθε άνθρωπο, υπάρχει μια έμφυτη παρόρμηση να πραγματώσει όλα όσα είναι και αν του δοθεί η κατάλληλη φροντίδα, εξελίσσεται με την κατεύθυνση ενός αναπτυσσόμενου σπόρου, σε μια ολοκληρωμένη έκφραση του εαυτού του.
Στη θεραπεία ψυχοσύνθεσης, η θεραπευτική σχέση θεωρείται πυρήνας της ίδιας της θεραπευτικής διαδικασίας. Πρωταρχικό μέλημα του θεραπευτή είναι να θεωρήσει πως ο θεραπευόμενος έχει και πνευματική ταυτότητα πέρα από μία προσωπικότητα που καλείται να διαχειριστεί τα θέματά της. Η επιλογή των κατάλληλων θεραπευτικών τεχνικών γίνεται από τον θεραπευτή και η θεραπεία συμβαίνει σε οποιοδήποτε επίπεδο – σωματικό, συναισθηματικό, νοητικό, ενεργειακό ή πνευματικό.
Ο ενεργητικός διάλογος βοηθάει στην κατανόηση των ψυχολογικών προβλημάτων και των επιβλαβών καταστάσεων, όμως δεν οδηγεί πάντα σε θετικές αλλαγές. Χρειάζεται να συμπληρωθεί η γνωστική πλευρά με εμπειρικές τεχνικές, σχεδιασμένες να προκαλέσουν βαθύτερη επίγνωση και να στηρίξουν επιθυμητές αλλαγές. Η θεραπεία ψυχοσύνθεσης είναι πρωταρχικά πραγματική και υπαρξιστική. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην ψυχοθεραπευτική συνεδρία, μπορεί να ποικίλουν σημαντικά – από νοητικές αναπαραστάσεις μέχρι τεχνικές Gestalt, από ελεύθερο σχέδιο μέχρι την εκπαίδευση της θέλησης και από την τήρηση ημερολογίου μέχρι τη σωματική έκφραση.
Στόχος και αποτέλεσμα της θεραπείας ψυχοσύνθεσης είναι να εναρμονίσει και τις δύο σφαίρες ύπαρξης. Στο ψυχολογικό επίπεδο αποσκοπεί, ώστε ο θεραπευόμενος να δημιουργήσει μια προσωπικότητα απαλλαγμένη από συναισθηματικά φράγματα και να έχει ξεκάθαρη επίγνωση του κέντρου του. Στο πνευματικό επίπεδο, επιτρέπει στο άτομο, να εξερευνήσει εκείνες τις γεμάτες μυστήριο περιοχές, πέρα από τη συνηθισμένη επίγνωση και να αντλεί καθοδήγηση από αυτές, όπως είναι ο ιερός χώρος.
Τι είναι Εποπτεία για Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας ?
Η εποπτεία είναι μια διαδικασία κατά την οποία ο εποπτευόμενος επαγγελματίας ψυχικής υγείας, συνεργάζεται και αλληλεπιδρά με τον επόπτη ψυχοθεραπευτή, έχοντας σαν στόχο να οξύνει τις ικανότητές του. Αυτό γίνεται σε ένα πλαίσιο διαρκούς εξέλιξης και ανάπτυξης μέσω της οποίας προάγεται σε μέγιστο βαθμό το όφελος του πελάτη του. Συνθετική Ψυχοθεραπεία Αθήνα.
Η εποπτεία είναι απαραίτητη και για τον αρχάριο και για τον έμπειρο επαγγελματία ψυχικής υγείας, διότι όλοι «αγγιζόμαστε» από τις εγγενείς δυσκολίες και παγίδες της θεραπευτικής διαδικασίας. Η αναγνώριση και η παραδοχή αυτής της αλήθειας είναι δύναμη για τον κάθε επαγγελματία, με αποτέλεσμα να εμβαθύνει στη διεργασία περισσότερο και να εμπιστεύεται τον εαυτό του και τον πελάτη του.
Τι είναι η Θεραπεία Gestalt ?
Η θεραπεία Gestalt ανήκει στις ανθρωπιστικές – υπαρξιστικές προσεγγίσεις. Ο άνθρωπος για τους υπαρξιστές, είναι μια ολότητα που βρίσκεται σε δυναμική εξελικτική πορεία «γίγνεσθαι». Είναι ένας πολύπλοκος οργανισμός που βρίσκεται σε κάποια σχέση με το σύμπαν. Δεν μπορεί κάποιος να καταλάβει τα κίνητρα και τη συμπεριφορά ενός ατόμου, αν δεν δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην ύπαρξη του ατόμου. Και ύπαρξη είναι η αυτογνωσία, η ατομικότητα, είναι ο ορισμός του ίδιου του ατόμου για το ποιος είναι.
Το ρήμα gestalten σημαίνει «διαμορφώνω ή σχηματίζω». Το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, δηλαδή το gestalt είναι ένα πλήρες σχήμα που έχει δομή και νόημα και είναι διαφορετικό από το άθροισμα των μερών του. Ο Perls και οι συνεργάτες του, Laura Perls και Paul Goodman, είχαν την μεγαλοφυία να δημιουργήσουν μια συνεκτική σύνθεση διαφόρων φιλοσοφικών, μεθοδολογικών και θεραπευτικών μεθόδων από την Ευρώπη, Αμερική και Ανατολή. Έτσι διαμορφώθηκε μια νέα θεραπεία, η θεραπεία Gestalt.
Η έκφραση του Perls «τώρα και πως», υπογραμμίζει τη φαινομενολογική πλευρά της θεραπείας Gestalt, η οποία δίνει περισσότερο χώρο στο «πώς» από ότι στο «γιατί» και κατά συνέπεια λέει ναι στην παρατήρηση και αποδοχή των φαινομένων ως έχουν και όχι στην επεξήγησή τους. Αυτό βοηθάει να δίνεται προσοχή στη διεργασία στο εδώ και τώρα και όχι στο αποτέλεσμα. Έτσι στηρίζεται η ανάπτυξη της επίγνωσης νοητικά, σωματικά και συναισθηματικά και ο θεραπευόμενος αφήνεται με εμπιστοσύνη στη διεργασία της συνεδρίας.
Κατά την διάρκεια της συνεδρίας ένα από τα βασικά στοιχεία του περιβάλλοντος του πελάτη, είναι ο ίδιος ο θεραπευτής. Με αυτόν εδραιώνεται η επαφή και λαμβάνει χώρα η διεργασία της αλληλεπίδρασης. Ο θεραπευτής συνοδεύει τον θεραπευόμενο στο δρόμο που επιλέγει ο ίδιος να εξερευνήσει. Ο ρόλος του θεραπευτή είναι να διευκολύνει και όχι να παρακινήσει. Ο επαγγελματίας της Gestalt και ο πελάτης του είναι συνοδοιπόροι σε μια αυθεντική διττή σχέση, η οποία είναι αυτό ακριβώς που χαρακτηρίζει τη θεραπεία Gestalt. Συνθετική Ψυχοθεραπεία Αθήνα.
Η Gestalt ενσωματώνει και συνδυάζει πολλές διαφορετικές τεχνικές με αυθεντικό τρόπο: λεκτικές και μη λεκτικές μεθόδους, όπως αισθητηριακή επίγνωση, δουλειά με την ενέργεια, ασκήσεις αναπνοής, ασκήσεις με το σώμα, συναισθηματική έκφραση, όνειρα και φαντασιώσεις, ψυχόδραμα και δημιουργικότητα (ζωγραφική, γραφή, χορός κ.α.).
Η θεραπεία Gestalt δεν περιορίζεται μόνο σε όσους υποφέρουν από ψυχολογικά, σωματικά ή ψυχοσωματικά προβλήματα. Βοηθά και όσους αντιμετωπίζουν και υπαρξιακά προβλήματα, τα οποία είναι πολύ συνήθη (σύγκρουση, χωρισμός, σεξουαλικά προβλήματα, μοναξιά, πένθος, κατάθλιψη, φοβίες, απελπισία, ανεργία κ.α.). Μπορεί να φανεί πραγματικά χρήσιμη σε κάθε άνθρωπο που αναζητά να αναπτύξει το κρυμμένο του δυναμικό, για να αποκτήσει όχι μόνο ευεξία, αλλά και καλύτερη ποιότητα ζωής.
θεραπεία Gestalt.
Τι είναι Γνωστική – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία ?
Η θεραπεία του Beck ανήκει στις γνωστικές προσεγγίσεις. Θεωρείται η περισσότερο τεκμηριωμένη, ασκεί την μεγαλύτερη επιρροή και είναι η πιο προσφιλής από τις προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται σήμερα στον τομέα αυτόν. Χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους είναι η νόηση. Σκεφτόμαστε – επεξεργαζόμαστε πληροφορίες που προσλαμβάνουμε με τις πέντε αισθήσεις μας και αξιολογούμε τις πληροφορίες αυτές. Με αυτόν τον τρόπο αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας. Γνωστική Προσέγγιση Θεραπείας.
Υποστηρίζεται ότι οι νοητικές δραστηριότητες συνδέονται με τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά και τη φυσιολογία. Επομένως αν π.χ. αντιλαμβανόμαστε (νόηση) μια κατάσταση σαν απειλή από κάποιον, εκκρίνεται αδρεναλίνη στο σώμα μας, η οποία αυξάνει τον ρυθμό της καρδιάς και της αναπνοής (φυσιολογία), αισθανόμαστε φόβο (συναίσθημα) και αντιδράμε (πάγωμα, πάλη ή φυγή).
Οι νοητικές δραστηριότητες είναι διαθέσιμες στο συνειδητό μας και αφού είμαστε ικανοί να παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας, μπορούμε και να τις αλλάξουμε. Σύμφωνα με τη θεωρία του Beck, η διαστρεβλωμένη ή δυσλειτουργική σκέψη βρίσκεται στη βάση όλων των ψυχολογικών διαταραχών. Δεν είναι οι εμπειρίες των ανθρώπων που τους προκαλούν θυμό, κατάθλιψη ή άγχος, αλλά ο τρόπος που επεξεργάζονται τις πληροφορίες από τις εμπειρίες αυτές. Γνωστική Προσέγγιση Θεραπείας.
Η αλλαγή στη γνωστική θεραπεία σημαίνει συνήθως ανακούφιση των συναισθηματικών προβλημάτων και αλλαγή της συμπεριφοράς. Είναι μία προσέγγιση προσανατολισμένη στο στόχο, δίνει λύσεις στα προβλήματα και έχει δομή. Οι νοητικές δραστηριότητες αποτελούν τον πρωταρχικό στόχο για αλλαγή στη θεραπεία. Είναι πολύ σημαντικό ο θεραπευτής να βοηθήσει τον θεραπευόμενο, να καταλάβει τη σχέση μεταξύ νόησης, συναισθημάτων, φυσιολογίας και συμπεριφοράς. Έτσι γίνεται ικανός σιγά – σιγά να αλλάξει τις διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις με θετικές δηλώσεις για τον ίδιο και το περιβάλλον του.
Τι είναι Ψυχοδυναμική Προσέγγιση Ψυχοθεραπείας?
H ψυχοδυναμική προσέγγιση είναι ο σκελετός, μπορούμε να πούμε, κάθε θεραπευτικού μοντέλου. Τα βασικά της στοιχεία περιλαμβάνονται στη θεωρία του Freud και του Βίλχελμ Ράιχ. Εδώ ανήκουν επίσης οι θεωρίες του Adler, του Jung και της Melanie Klein.
Τα τρία βασικά σημεία της θεωρίας του Freud, είναι: α) η υπόθεση πως τα προβλήματα του πελάτη έχουν τις ρίζες τους στις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, β) η υπόθεση πως ο πελάτης μπορεί να μην έχει συνειδητή επίγνωση των αληθινών κινήτρων που βρίσκονται πίσω από τις πράξεις του και γ) η χρήση της μεταβίβασης στη θεραπευτική διαδικασία. Είναι πολύ σημαντικό ο θεραπευτής, να κατανοήσει τις διεργασίες της ανθρώπινης ανάπτυξης, των μηχανισμών άμυνας και της μεταβίβασης. Η ουσία της ψυχοθεραπείας εδώ είναι, το πως βλέπει και πως ερμηνεύει ο πελάτης το παρελθόν του και στη συνέχεια, η αναγνώριση και αποδοχή όλων των θεμάτων που τον απασχολούν από τότε.
Πιο αναλυτικά, κατά τον Freud πολύ ουσιαστικά για τον καθένα μας είναι, η περίοδος που ήμασταν στην μήτρα, η στιγμή της γέννησής μας και τα πρώτα στάδια ανάπτυξης στη ζωή μας. Μέσα σε αυτά τα στάδια δημιουργούνται οι μηχανισμοί άμυνας. Είναι στρατηγικές που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος προκειμένου να αμυνθεί σε συναισθήματα απειλητικά και κατακλυσμικά. Στην ουσία τον βοηθούν να διατηρήσει την αυτοεκτίμησή του. Η μεταβίβαση, ένας από τους μηχανισμούς άμυνας, είναι ουσιαστικός παράγοντας στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Στο θεραπευτικό πλαίσιο, τα τραύματα του παρελθόντος επαναλαμβάνονται ασυνείδητα ή μεταβιβάζονται στο παρόν. Έτσι καθώς βιώνονται ξανά στο παρόν, ανασύρουν και απελευθερώνουν κρυμμένα συναισθήματα, βοηθώντας την επίγνωση και θεραπεία.
Ο Βίλχελμ Ράιχ (1981), παρατήρησε ότι οι μηχανισμοί άμυνας δεν είναι αρκετοί από μόνοι τους να βοηθήσουν στην ψυχοθεραπεία, οπότε χρειάζεται να δοθεί σημασία και στον τρόπο έκφρασής των. Κάθε πελάτης σχετίζεται μ’ ένα συγκεκριμένο στερεότυπο τρόπο, ίδιο και έξω από τις συνεδρίες, ο οποίος γίνεται αντίσταση στη θεραπεία και ο οποίος τον βοηθάει να αποφεύγει τη δυσφορία. Πίσω από την αντίσταση κρύβεται μια φράση, η οποία είναι στάση ζωής και εκφράζεται λεκτικά και μη λεκτικά. Ο χαρακτήρας είναι μια δομή που δημιουργείται από τον άνθρωπο για να ανταπεξέλθει στη ματαίωση, στις απαιτήσεις και στις απαγορεύσεις των άλλων. Επειδή είναι χρόνιος μηχανισμός προστασίας, εμπεριέχει και τη στερεοτυπική στάση του σώματος, η οποία ονομάζεται θωράκιση. Ο χαρακτήρας επιτρέπει την επιβίωση, όμως εις βάρος της ανθρώπινης ζωτικότητας. Έτσι, όταν η θωράκιση δεν μπορεί πια να ελέγξει τις παρορμήσεις της ανθρώπινης ζωτικότητας, δημιουργείται το σύμπτωμα, το οποίο λειτουργεί σαν φάρος πλοήγησης στη θεραπευτική διεργασία. Είναι αυτό που οδηγεί κάποιον να κάνει ψυχοθεραπεία.
Νούσια Πλεύρη, ECP, ψυχοθεραπεύτρια
Αθήνα Ιούλιος 2022