Το Εγώ και η ψυχοθεραπεία
Ο κεντρικός πυρήνας της νοητικής μας δραστηριότητας αποτελείται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις, συναισθήματα και πρότυπα αντίδρασης, με τα οποία ταυτιζόμαστε και έχουμε μάθει να ζούμε. Αυτή η οντότητα είναι το ίδιο το Εγώ.
Η κατάσταση της ζωής μας που βασίζεται στο Εγώ, δημιουργεί θυμό, φόβο, φθόνο και δυστυχία.
Η υπέρβαση αυτής της κατάστασης είναι ουσιαστικής σημασίας για τη δική μας ευτυχία, αλλά και όλου του κόσμου.
Η ψυχοθεραπεία βοηθάει σε αυτή την υπέρβαση γιατί στην ουσία της είναι και μαθήματα ευτυχισμένης ζωής. Μαθαίνουμε να τιμάμε και να χαιρόμαστε τη ζωή.
Μέσα από τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας αναπτύσσεται η επίγνωση και έτσι μια ευφυΐα πολύ μεγαλύτερη από το Εγώ αρχίζει να λειτουργεί στη ζωή μας.
Πώς η επίγνωση οδηγεί στην αποταύτιση από το Εγώ
Για το πώς η επίγνωση οδηγεί στην αποταύτιση από τις σκέψεις και το Εγώ, αναφέρεται αναλυτικά ο Eckhart Tolle, στο βιβλίο του, Για Μια Νέα Ζωή:
«Το να είσαι ήρεμος και το να είσαι αυτός που είσαι, δηλαδή ο εαυτός σου, είναι ένα. Το Εγώ λέει: Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον να μπορώ να είμαι ήρεμος – αν συμβεί αυτό ή εκείνο, ή αν αποκτήσω αυτό ή εκείνο κλπ. Ή λέει: Ποτέ δεν μπορώ να είμαι ήρεμος, εξαιτίας κάποιου πράγματος που συνέβη στο παρελθόν. Άκου τις ιστορίες των ανθρώπων και θα διαπιστώσεις πως όλες θα μπορούσαν να έχουν τον τίτλο «Γιατί δεν μπορώ να είμαι ήρεμος τώρα». Το Εγώ δεν γνωρίζει ότι η μοναδική σου ευκαιρία να είσαι ήρεμος, είναι τώρα. Ή ίσως και να το γνωρίζει και να φοβάται πως μπορεί να το ανακαλύψεις. Η ηρεμία, άλλωστε, είναι το τέλος του Εγώ.
Πώς να είσαι ήρεμος τώρα? Με το να συνάπτεις ειρήνη με την παρούσα στιγμή. Η παρούσα στιγμή είναι το πεδίο πάνω στο οποίο διεξάγεται το παιχνίδι της ζωής. Από τη στιγμή που θα συνάψεις ειρήνη με την παρούσα στιγμή, δες τι συμβαίνει, τι μπορείς να κάνεις ή, μάλλον, τι κάνει η ζωή μέσα από σένα. Υπάρχουν τέσσερις λέξεις που μεταδίδουν το μυστικό της τέχνης του ζην, το μυστικό κάθε επιτυχίας και ευτυχίας: «Ένα Με Τη Ζωή». Το να είσαι ένα με τη ζωή, σημαίνει να είσαι ένα με το Τώρα. Συνειδητοποιείς τότε ότι δε ζεις τη ζωή σου, αλλά η ζωή ζει εσένα. Η ζωή είναι ο χορευτής και εσύ είσαι ο χορός.
Το Εγώ λατρεύει τη δυσφορία του με την πραγματικότητα. Τι είναι πραγματικότητα? Οτιδήποτε υπάρχει. Ο Βούδας το αποκάλεσε «τατάτα» – το «έτσι» της ζωής, που δεν είναι τίποτα περισσότερο από το «έτσι» αυτής της στιγμής. Η αντίθεση με αυτό το «έτσι», είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του Εγώ. Δημιουργεί την αρνητικότητα με την οποία τρέφεται και τη δυστυχία που λατρεύει. Με αυτόν τον τρόπο κάνεις τον εαυτό σου και τους άλλους να υποφέρουν και δεν ξέρεις καν ότι το κάνεις. Το να δημιουργείς οδύνη χωρίς να το αναγνωρίζεις – αυτή είναι η ουσία της ζωής χωρίς συνειδητότητα – δηλώνει πως είσαι ολοκληρωτικά στη αρπάγη του Εγώ.
Για να δώσεις τέλος στη δυστυχία που ταλανίζει την ανθρώπινη υπόσταση επί χιλιάδες χρόνια, χρειάζεται να ξεκινήσεις με τον εαυτό σου και να αναλάβεις την ευθύνη για την εσωτερική σου κατάσταση ανά πάσα στιγμή. Ρώτα τον εαυτό σου: «Υπάρχει αρνητικότητα μέσα μου αυτή τη στιγμή?» Έπειτα να είσαι σε εγρήγορση, να δίνεις προσοχή στις σκέψεις σου καθώς και στα συναισθήματά σου. Έχε το νου σου για τη δυστυχία σε χαμηλό επίπεδο, όπως αίσθηση ανικανοποίητου, νευρικότητα, μπούχτισμα, κλπ. Έχε το νου σου για σκέψεις που φαίνεται να δικαιολογούν ή εξηγούν αυτή τη δυστυχία, ενώ στην ουσία την προκαλούν. Τη στιγμή που αποκτάς επίγνωση μια αρνητικής κατάστασης μέσα σου, δε σημαίνει πως έχεις αποτύχει, αλλά πως έχεις πετύχει. Μαζί με την επίγνωση έρχεται η αποταύτιση από τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις.
Όταν συμβαίνει αυτή η μεταστροφή, που είναι η μεταστροφή από τη σκέψη στην επίγνωση, μια ευφυΐα κατά πολύ μεγαλύτερη από την πονηριά του Εγώ αρχίζει να λειτουργεί στη ζωή σου. Ολόκληρη η προσωπική σου ιστορία, που τελικά δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ιστορία, ένα σύνολο από σκέψεις και συναισθήματα, αποκτά δευτερεύουσα σημασία και δεν καταλαμβάνει πια το προσκήνιο της συνειδητότητάς σου. Δεν αποτελεί πια τη βάση για την αίσθηση της ταυτότητάς σου. Είσαι το φως της Παρουσίας, η επίγνωση που προηγείται οποιασδήποτε σκέψης και συναισθήματος και πηγαίνει βαθύτερα από αυτά».
Από τη σκέψη στην επίγνωση
Η αναγνώριση των μηχανισμών λειτουργίας του Εγώ, είναι ένας τρόπος να φύγουμε από την κυριαρχία του και να βιώσουμε την αφύπνιση. Να φύγουμε, δηλαδή, από τη σκέψη και να πάμε στην επίγνωση. Έτσι κάνουμε ειρήνη με την παρούσα στιγμή και βρίσκουμε μέσα μας αυτό το «νησί», που έλεγε ο Βούδας, όπου νιώθουμε ασφάλεια, ηρεμία και αφηνόμαστε στη ζωή.
Ο χώρος που ευνοεί και επιτρέπει να γίνει όλο αυτό που περιγράφεται πιο πάνω στον καθένα μας, είναι ο ασφαλής χώρος της ψυχοθεραπείας.
Διάβασε περισσότερα για την ψυχοθεραπεία εδώ
Νούσια Πλεύρη, ECP, ψυχοθεραπεύτρια