Γενικά: Η συστημική αναπαράσταση είναι μία βιωματική μέθοδος εργασίας με θέματα που προκύπτουν στα ανθρώπινα συστήματα (άνθρωπος, οικογένεια, ομάδα, εταιρεία, κ.α.). Είναι ένας τρόπος θεραπευτικής παρέμβασης που διευρύνει την επίγνωση και αυτογνωσία των συμμετεχόντων, διευκολύνει αλλαγές σε οικογενειακές και επαγγελματικές σχέσεις και δημιουργεί χώρο υπηρετώντας την αγάπη σε ένα σύστημα. Ο Bert Hellinger (1925-2019), γερμανός φιλόσοφος και ψυχοθεραπευτής, ανέπτυξε και θεμελίωσε τη μέθοδο αυτή στη δεκαετία του 80, αξιοποιώντας όλα τα μέχρι τότε γνωστά στοιχεία από το πεδίο της ψυχοθεραπείας, τη θεωρία των συστημάτων και την υπαρξιακή φαινομενολογία. Θεραπεία Άγχους Αθήνα.
Συστημική θεώρηση: Η αρχή που διέπει τη φύση είναι πως, κάθε σύνολο είναι κάτι παραπάνω από το απλό άθροισμα των στοιχείων που το αποτελούν. Έτσι την μηχανιστική θεώρηση σχετικά με τα φαινόμενα που σχετίζονται με τον άνθρωπο, την αντικαθιστά η θεώρηση που στηρίζεται σε διεργασίες. Διεργασία είναι μια αλληλουχία γεγονότων που εξελίσσεται ασταμάτητα μέσα στο χωροχρόνο και «σύστημα» είναι όρος που σημαίνει ότι ένας αριθμός από διεργασίες – ενότητες βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση, αλληλοσυσχέτιση και συναλλαγή. Η θεώρηση αυτή αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο πολύ πιο πλατιά από την ατομική του διάσταση, τον βλέπει δηλαδή, να αλληλεξαρτάται με άλλα πρόσωπα σε ομάδες και να είναι ένα μέρος στο «ολόγραμμα» σύστημα, όπου κάθε τμήμα του αναπαράγει και εμπεριέχει το όλον. Ο καθένας μας γεννιέται και εξελίσσεται μέσα σε ομάδες με κυρίαρχη την οικογένεια και δεν είναι μόνο οι «οριζόντιες» σχέσεις (αυτές που διαδραματίζονται τώρα), που τον καθορίζουν, αλλά και οι «κάθετες» (αυτές που συγκροτούν την οικογενειακή ιστορία ή την ιστορία της ομάδας όπου ανήκει). Θεραπεία Άγχους Λευκάδα.
Συστημική δυναμική: Οι τρεις βασικές συνιστώσες – συνθήκες κάθε συστήματος είναι α) το ανήκειν, β) η ισοτιμία και γ) η διατήρηση της ολότητας. Δηλαδή, α) σε ένα σύστημα το κάθε μέλος συνδέεται άρρηκτα με τους άλλους με μια δύναμη που τους διαπερνά και τους υπερβαίνει όλους, στηρίζοντας το δικαίωμά τους να ανήκουν, β) σε ένα σύστημα όλα τα μέλη είναι το ίδιο σημαντικά και γ) τα ανθρώπινα συστήματα διέπονται από μια νομοτελειακή τάξη που διασφαλίζει με κάθε τρόπο την ολότητά τους. Αν κάποια από αυτές τις συνθήκες διαταραχθεί, το αποτέλεσμα εμφανίζεται ως ανισορροπία στο σύστημα, «εμπλοκή» και οι επιπτώσεις μπορούν να βασανίζουν μέλη του συστήματος που μπορεί να μη γνωρίζουν τι έχει συμβεί. Ψυχοθεραπεία Αθήνα, Λευκάδα.
Για τη μέθοδος του Bert Hellinger χρειάζονται τρεις προϋποθέσεις, α) ένα ξεκάθαρο αίτημα από τον πελάτη, μέλος της ομάδας, β) ένας καθορισμένος χώρος και γ) η παρουσία ατόμων που έχουν οριστεί να εκπροσωπήσουν μέλη του συστήματος του πελάτη. Αυτές είναι αναγκαίες προϋποθέσεις ενεργοποίησης του πεδίου, το οποίο αποκαλύπτει την «εμπλοκή» και προσφέρει πλήθος πληροφοριών για τη λύση. Ολόκληρη η διεργασία δίνει χώρο σε όλα τα θέματα που σχετίζονται με το σύστημα του πελάτη και όλων όσων συμμετέχουν ενεργά. Η τελική εικόνα της αναπαράστασης αγγίζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο την ψυχή, που είναι ενεργητικά παρούσα και τη βοηθάει να βρει τη λύση. Κάθε συστημική αναπαράσταση λειτουργεί σαν ένα μυητικό κάλεσμα προς όλους τους συμμετέχοντες να εναρμονιστούν με τις κινήσεις του πνεύματος και, καθώς αφήνονται στις κινήσεις αυτές, επιτρέπουν τα θεραπευτικά αποτελέσματα στους ίδιους και σε ολόκληρη την ομάδα. Δηλαδή στην ουσία, κάθε συστημική αναπαράσταση είναι πνευματική συστημική αναπαράσταση. Θεραπεία Άγχους Αθήνα, Λευκάδα.
Εφαρμογές: Η συστημική αναπαράσταση εφαρμόζεται σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Για παράδειγμα στην ψυχοθεραπεία, στην οργανωτική επιχειρησιακή συμβουλευτική, στη ψυχοσωματική ιατρική, στη συμβουλευτική ζωής, ανατροφής και εκπαίδευσης, όμως και στη θεραπεία της ψυχής με την ευρύτερη έννοια. Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία Αθήνα, Λευκάδα.
Γράφει η Νούσια Πλεύρη, BA, ECP, ψυχοθεραπεύτρια
Νοέμβριος 2021
Βιβλιογραφία:
Hellinger, B. Σταυρόπουλος, Δ. (Επιμέλεια). (2002), Η Κρυφή Συμμετρία της Αγάπης, Αθήνα: MEDICUM
Hellinger, B. Παπακυρίλλου, Χ. (Επιμέλεια). (2008), Μονοπάτια της Αγάπης, Αθήνα: Αλφάβητο Ζωής
Hellinger, B. (2002), Ευτυχία που Διαρκεί, Αθήνα: Κλωθώ
Schlippe, A. Schweitzer, J. (2008), Εγχειρίδιο της Συστημικής Θεραπείας και Συμβουλευτικής, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Επιστημονικών Βιβλίων.
Θεραπεία Άγχους Αθήνα, Θεραπεία Άγχους Λευκάδα
Θεραπεία Άγχους Αθήνα, Λευκάδα. Γράφει η Νούσια Πλεύρη, BA, ECP, ψυχοθεραπεύτρια στη Λευκάδα, Αθήνα. Συμβουλευτική υποστήριξη για γονείς και ενήλικες.